Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.
Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:
• Kenmerken van het archief • Inleiding op het archief • Inventaris of plaatsingslijst • Eventueel bijlagen
De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.
De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.
De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.
Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.
Privileges, ordonnanties, traktaten en arbitrale uitspraken betreffende de rechten van de stad
NB:
Onder deze rubriek zijn opgenomen alle stukken betreffende de verschillende rechten der stad. Zij zijn in den regel afkomstig van hare heeren, de bisschoppen (keizers en pausen), later van de Oostenrijksche heeren, alswanneer de privilegiën meer en meer overgaan in ordonnantiën, de vermelding van nieuwe rechten vervangen wordt door vermelding van nieuwe plichten. Indien de rechten door de stad verkregen worden van vreemde heeren, geschiedt dit dikwijls in den vorm van een tractaat: daarom zijn dezen dan mede hier opgenomen. Dikwijls is het moeilijk deze rubriek te scheiden van de 7e en 9e, die o.a. ook de overeenkomsten bevatten, waarmede veeten geëindigd of handelsgeschillen vereffend werden. Toch dragen dergelijke overeenkomsten een geheel ander, meer tijdelijk karakter: het zijn zoenen en overeenkomsten (arbitrages, sententies), geene tractaten. Ook in de oude charterkast der stad bestond volgens de oude inventarissen dergelijke scheiding: de eerste laden bevatten de privilegiën en ‘accoorden’ met ‘eenige heeren ofte steden’ en ‘die geestelijkheyd’, eene latere de ‘zoenbrieven van oorlogen, quitantiën, oorveden en geleyde’.