Archieven 

We beheren een grote verzameling archieven van huizen en buitenplaatsen, Utrechtse kastelen en ridderhofsteden. Van bijna de helft van alle ridderhofsteden is een archief bij Het Utrechts Archief te vinden. U vindt bijvoorbeeld omvangrijke huisarchieven van kasteel Amerongen, Slot Zuylen, kasteel De Haar en kasteel Hardenbroek. Zoekt u in de archieven, dan kun u ook filteren op de categorieën als ‘Heerlijkheid’ en ‘Huizen’. > Ga naar alle archieven van kastelen, buitenplaatsen en ridderhofsteden.

Familiearchieven

U vindt ook veel informatie over kastelen en buitenplaatsen in onze familiearchieven. Bijvoorbeeld in de archieven van de familie Huydecoper, de familie De Beaufort, de Geer van Jutphaas, de familie Quarles van Ufford, de familie Des Tombes en de familie Van Boetzelaer. In deze archieven vindt u informatie over de verwerving en het beheer van het huis en de bijbehorende rechten en goederen. Soms zijn er kaartboeken uit de zeventiende of achttiende eeuw die een overzicht geven van de bezittingen van het huis. Familiearchieven geven daarnaast uitgebreide informatie over de bewoners van kastelen en buitenplaatsen: hun levensloop, hun functies en activiteiten, hun sociale netwerk en hun liefhebberijen. In sommige archieven vindt u ook uitgebreide dagboeken, zoals het archief van de familie Huydecoper. Daarnaast wordt ook in huis- en familiearchieven veel beeldmateriaal aangetroffen, zoals bouwtekeningen en kaartmateriaal. >Ga naar de familie-archieven.

Beeldmateriaal

In onze collectie beeldmateriaal vindt u meer dan 5000 afbeeldingen van de Utrechtse kastelen, ridderhofsteden en buitenplaatsen (tekeningen, prenten, foto's, ansichtkaarten). Het merendeel van de 300 nog bestaande kastelen en buitenplaatsen is hierin vertegenwoordigd. U kunt ook zelf zoeken met de trefwoorden 'kastelen', 'buitenplaatsen' of 'ridderhofsteden'. > Ga naar de collectie beeldmateriaal.

Bibliotheek

In de bibliotheek van Het Utrechts Archief vindt u veel relevante werken door te zoeken met het trefwoord ''kastelen' of 'buitenplaatsen' te gebruiken. Maar uiteraard vindt u de informatie ook vaak in publicaties over een bepaalde plaats of streek. > Ga naar de bibliotheekcatalogus.

 

Notarissen

Belangrijke aanvullende bronnen uit de zeventiende en achttiende eeuw worden gevonden in de protocollen van de Utrechtse notarissen. Omdat de Utrechtse adel veel gebruik maakte van de diensten van de notarissen in de stad Utrecht, bevatten deze protocollen ook talloze akten die betrekking hebben op de eigendom en het beheer van de kastelen, ridderhofsteden en buitenplaatsen in de provincie Utrecht. >Ga naar de notariële akten 1560-1811.

Utrecht heeft veel bijzondere kastelen, buitenplaatsen en oude ridderhofsteden, met name langs de Vecht en op de Utrechtse Heuvelrug. Over deze locaties en hun bewoners is in onze collectie archieven en andere collecties een schat aan informatie te vinden. Hier vindt u een korte inleiding en verwijzing naar de meest relevante bronnen. Een heldere uitleg over de begrippen buitenplaatsen, kastelen en ridderhofsteden, leest u in onderstaand document.

Begripsbepaling kastelen & buitenplaatsen

Tips 

  • Tip

    Via de website van Landschap Erfgoed Utrecht kunt u zoeken naar kastelen en buitenplaatsen op de kaart en vindt u informatie over het recente beheer van de landgoederen.

  • Tip

    Op de site van Hisgis vindt u de kadastrale kaart van de provincie Utrecht in 1832, waarop u veel gegevens vindt over het grondbezit van de buitenplaatsen. Zo wordt bij buitenplaatsen niet alleen het huis zelf beschreven maar ook alle bijbehorende gebouwen, tuinen en parken die tezamen het complex van de buitenplaats uitmaakten.

Bijzondere buitenplaatsen

  

Huis Doorn
Al in 838 wordt in een eigendomsdocument van de Utrechtse Sint-Maartenskerk melding gemaakt van het landgoed Doorn. Domproost Adolf van Waldeck bouwde er een kasteel in de dertiende eeuw dat in de eeuwen daarna diende als residentie van de Domproosten.  Na de reformatie wordt het kasteel verkocht en verbouwd, het meest ingrijpend in de achttiende eeuw.  De laatste bewoner van het Huis was keizer Wilhelm II. Hij neemt er zijn intrek na de Duitse nederlaag in de Eerste Wereldoorlog. Hij woont er tot zijn dood in 1941 vindt. Na de Tweede Wereldoorlog wordt Huis Doorn opengesteld als museum. Bekijk hier de archieven van Huis Doorn.


Kasteel De Haar
Het middeleeuwse kasteel De Haar werd in de veertiende eeuw gesticht. In de achttiende eeuw raakte het kasteel in verval en in de negentiende eeuw restte niet meer dan een ruïne. In 1892 begon Baron Etienne van Zuylen van Nijevelt aan een twintig jaar durende restauratie. De beroemde architect Pierre Cuypers ontwierp voor hem een gebouw in neogotische stijl, waarin elementen uit het vijftiende-eeuwse ontwerp bewaard bleven. Bekijk hier de archieven van kasteel De Haar.



Kasteel Amerongen
Kasteel Amerongen komt voor het eerst voor in een bron uit 1286. Het strategisch gelegen kasteel aan de Rijn groeide in de loop der eeuwen uit van een stenen woontoren tot een grote burcht met meerdere torens en zalen. In rampjaar 1672 bezetten Franse troepen het kasteel. Na mislukte onderhandelingen staken ze het kasteel in brand. De herbouw van het kasteel in de nieuwe classicistische stijl begon in 1674. De Duitse keizer Wilhelm II woonde na de Eerste Wereldoorlog tot 1920 in het kasteel, en ondertekende hier zijn abdicatie. Bekijk hier het archief van kasteel Amerongen.

 

Slot Zuylen
Steven van Zuylen bouwde in de dertiende eeuw slot Zuylen. De eerste bebouwing van huis Zuylen was een versterkte woontoren met muren van bijna drie meter dik. In 1422 werd het kasteel verwoest en restte lange tijd alleen de ruïne. Willem van Rennenberg herbouwde het kasteel pas in 1522 en hiermee ontstond het huidige slot Zuylen. Diederik Jacob van Tuyll van Serooskerken moderniseerde het middeleeuwse kasteel in 1751 tot buitenplaats. De bekendste bewoonster was zijn dochter, Isabella Agnete Elisabeth, beter bekend als schrijfster Belle van Zuylen (1740-1805). Bekijk hier het archief van Slot Zuylen.

 

 

 


Doorn goed def De Haar GOED klein Amerongend goed defslot zuylen