Spoorwegmaatschappijen van 1832 tot 1937 

In hun archieven vindt u gegevens over de aanleg van spoorwegen, tramwegen, besluitvorming, aanbesteden van werken, bestekken, financiële gegevens, notulen, correspondentie en informatie over liquidatie. De belangrijkste spoorwegmaatschappijen waarvan u de archieven kunt raadplegen, zijn:

  • Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (MESS)
  • Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM)
  • Nederlandsche Centraal-Spoorwegmaatschappij (NCS)
  • Nederlandsche Rhijn-Spoorwegmaatschappij (NRS)

NS-archieven vanaf 1917

Vanaf 1917 werkten de MESS en de HSM intensief samen onder de naam Nederlandse Spoorwegen. Vanaf 1-1-1938 fuseerden ze. Bij Het Utrechts Archief vindt u daarom archieven van de NS vanaf 1917. Van bijna elk dienstonderdeel is een apart archief aanwezig. Hierin vindt u informatie over specifieke thema’s binnen de NS, zoals dienstregelingen, ongelukken, opening en sluiting van stations, secretariële stukken, stukken over marketing en publiciteit, bestekken en nog veel meer.

Overzicht NS-onderdelen met toegangscode 

 

Spoorwegcollecties 1835 – 1995

Binnen de spoorwegarchieven zijn er bovendien verschillende thematische spoorwegcollecties die u op de studiezaal en gedeeltelijk online kunt raadplegen. Van de volgende bronnen kunt u online de beschrijving vinden, de stukken zelf kunt u inzien op de studiezaal. 

  • Spoorboekjes
    De spoorboekjes met alle dienstregelingen kunt u inzien op onze studiezaal.
  • Personeelsregisters
    Bent u benieuwd wie er wanneer werkten bij de spoorwegen? U kunt online de personeelsregisters van de voorgangers NS bekijken voor de periode 1836-1920.  In verband met privacywetgeving kunt u de gegevens van na 1920 (mits openbaar) alleen opvragen via een van onze correspondenten via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. 
  • Bestekken
    In de bestekken van de HIJSM (toegang 914), het departement Waterstaat belast met de aanleg van Staatspoorwegen (toegang 915) en bestekken Staatsspoorwegen (toegang 916) vindt u tekeningen van de aanleg en bouw van lijnen, emplacementen en gebouwen van de betreffende maatschappijen met een beschrijving van het aan te besteden werk.
  • Dienstorders en reglementen 1919 -1988
    Dienstorders waren ervoor om vanuit de directie allerlei zaken bekend te maken onder het personeel, zoals reglementen en voorschriften. U kunt hiervan online de inventaris doorzoeken. De stukken zelf kunt u inzien op de studiezaal of laten digitaliseren op verzoek.
  • Scheidsgerechten
    Geschillen met personeelsleden over bijvoorbeeld straffen, ontslag, vergoedingen etc. U kunt hiervan online de inventaris doorzoeken. De openbare stukken kunt u inzien op de studiezaal of laten digitaliseren op verzoek.
  • Onteigening
    Voor de aanleg van spoorwegen moest soms grond onteigend worden. Deze onteigeningstukken bevatten daarom veel kaartmateriaal. U kunt hiervan online de inventaris doorzoeken. De stukken zelf kunt u inzien op de studiezaal of laten digitaliseren op verzoek.